Mark Dion
The Macabre Treasury
20 januari t/m 5 mei 2013
De Amerikaanse kunstenaar Mark Dion (New Bedford, Massachusetts, 1961) geldt internationaal als een van meest vooraanstaande kunstenaars van dit moment. Hij vervult een pioniersrol met zijn werk waarin ecologische vraagstukken en onze perceptie van de natuur centraal staan. Dion onderzoekt in zijn werk hoe dominante ideologieën en openbare instellingen als musea bepalen hoe wij ons een beeld vormen van de geschiedenis, hoe wij kennis vergaren en naar de natuur kijken. Door gebruik te maken van archeologische en andere wetenschappelijke methoden voor het verzamelen, ordenen en tentoonstellen van objecten creëert Dion werken die het onderscheid bevragen tussen ‘objectieve’ (‘rationele’) wetenschappelijke methoden en ‘subjectieve’ (‘irrationele’) invloeden. De vaak spectaculaire en fantasierijke curiositeitenkabinetten die hij maakt, gebaseerd op zestiende- eeuwse rariteitenkamers, worden gekenmerkt door de atypische, afwijkende ordening van de objecten. Door te tonen hoezeer de publieke opinie en ons handelen op het gebied van natuur en milieu wortelen in de manier waarop onze kennis van de natuur wordt geconstrueerd, bevraagt de kunstenaar de autoriteit van de wetenschappelijke benadering binnen de hedendaagse maatschappij. Dion had solotentoonstellingen in onder meer de Tate Gallery in Londen (1999), het Museum of Modern Art in New York (2004), het Miami Art Museum (2006) en het Nouveau Musée National in Monaco (2011). Recentelijk nam hij deel aan dOCUMENTA (13) in Kassel.
Iedere tentoonstelling van Mark Dion reflecteert tevens op het functioneren van het museum zelf – institutionele kritiek vormt een integraal onderdeel van zijn presentatiestrategie. ‘The museum needs to be turned inside out – the back rooms put on exhibition and the displays put into storage’, stelde de kunstenaar ooit. Musea hebben vaak het begrip verloren voor hun primaire bestaansreden: het cultiveren van objecten, zo stelt hij. Voor The Macabre Treasury zal Dion de afdeling hedendaagse kunst van Museum Het Domein transformeren tot een reusachtige Kunst- und Wunderkammer. De tentoonstelling zal zijn onderverdeeld in verschillende afdelingen van een fictief museum. Zo omvat Dions macabere schatkamer onder meer Departments of Zoology en Archeology, een Bureau of Museums and the Culture of Collections, een Hunting Salon, een Cinematheque en een Cabinet of Mystery. Als onderdeel van de tentoonstelling van zijn eigen werk presenteert de kunstenaar een persoonlijke keuze uit de historische verzameling van Museum Het Domein en andere locale musea en archieven. De objecten variëren van plaatselijke archeologische vondsten tot een boomzerk met een vrouwelijk skelet uit de elfde eeuw. Zoals bij alle presentaties van Dion het geval is, zo is ook de tentoonstelling in Het Domein op te vatten als een poging om iets te herstellen van het in onbruik geraakte universele museum met zijn hybride combinaties van verschillende disciplines en kennisgebieden. Het opnieuw prikkelen van de nieuwsgierigheid van de museumbezoeker staat net zo goed voorop. De kunstenaar spreekt van het herstellen van musea als kruitvaten voor de verbeelding (‘museums as powder kegs of imagination’).