De Hollandse Savanne

Nederland is de grootste Europese hub voor internetverkeer. Onderzeese datakabels maken onze snelle internetverbindingen mogelijk. Deze kabels komen aan wal in verschillende hubs wereldwijd, zoals in Amsterdam, van waaruit ze over land verder worden gedistribueerd. Onze digitale datastroom krijgt ‘op land’ een fysieke component in de vorm van dataopslagcentra en computerparken die voortdurend verder worden uitgebreid om de exponentieel groeiende hoeveelheid bestanden mogelijk te maken. Er zijn enorme hoeveelheden energie nodig om de serverparken te koelen en er worden flinke hoeveelheden water verbruikt om computerparken van airconditioning te voorzien. Was water vroeger nog een primaire hulpbron en een basismensenrecht, tegenwoordig wordt het meer en meer gebruikt om ons digitale zelf te ondersteunen.

De Hollandse Savanne kijkt naar de rol van water als een fundamentele, maar meestal over het hoofd geziene, component van de infrastructuur die de onlinewereld ondersteunt. Daarmee verkent de tentoonstelling het verband tussen de onlinewereld en de fysieke wereld en werpt een licht op de gevolgen van ons online gedrag. De titel, die is gebaseerd op een lezing die Frank Stella in 1984 in Amsterdam hield, dient als een metafoor voor een centraal dilemma, namelijk hoe we onze natuurlijke reserves moeten inzetten.

Onze natuurlijke hulpbronnen worden steeds kostbaarder en lopen het risico te worden opgeslorpt door de eeuwig groeiende hoeveelheid digitale data. De enige manier om ze veilig te stellen, is duurzame alternatieven te vinden. Grote bedrijven zoals Google en Facebook worden gedwongen creatieve oplossingen te zoeken om hun servers en de koeling daarvan veilig te stellen. Het resultaat is serverparken op de Noordpool, in grotten en sinds kort zelfs op de bodem van de oceaan. Maar wat zijn daar de gevolgen van? Wat zijn de alternatieven?

De Hollandse Savanne biedt een transdisciplinaire aanpak die verschillende perspectieven vertegenwoordigt op de complexe kwestie van ecologie in het postdigitale tijdperk. Daartoe wordt samengewerkt met kunstenaars, belangengroepen en onderzoekers om een allesomvattend beeld te schetsen, waarbij mogelijke duurzame praktijken worden verkend en het publiek meer bewust wordt gemaakt van de onopgemerkte relatie tussen de virtuele wereld en het basiselement water.

Kunstenaars

De tentoonstelling bevat nieuw werk, werk van veel geprezen kunstenaars en werk uit de collectie van De Domijnen. Nieuw werk komt onder andere van de hand van Sara Sejin Chang (Sara van der Heide). Het doel van Seijn Chang’s werk is het onderkennen van processen waarvan men zich binnen de huidige waardesystemen, gericht op lineaire groei en materieel gewin, maar zelden bewust is. Veel geprezen kunstenaars zoals Femke Herregraven en de Ierse kunstenaar Yuri Pattison leveren ook een bijdrage aan de tentoonstelling. Pattison doet onderzoek naar de politieke gevolgen van nieuwe technologieën en de veranderende aard van de visuele cultuur in het internettijdperk. Hij won de Frieze Artist Award 2016 en zijn werk is nog niet eerder in Nederland getoond. Uit de collectie van De Domijnen is een videowerk van Allora & Calzadilla te zien.

Deelnemende kunstenaars zijn: Allora & Calzadilla (US/CU), Peter Fend (US), Nicolas Floc’h (FR), Sara Sejin Chang (Sara van der Heide) (NL/KR), Femke Herregraven (NL), Ryan S Jeffery & Boaz Levin (US&DE), Geraldine Juárez (MX/SE), Sam Lewitt (US), Charles Lim (SG), Yuri Pattison (IE), Johan Rosenmunthe (DK), S.K. Ruud & AE (NO), Unmake Lab (KR) en Jura Shust (BY).

Onderzoek en verdieping

De Hollandse Savanne biedt ook uitgebreid ruimte aan onderzoek waarbij een breed scala aan documentatiematerialen wordt gepresenteerd én kunstprojecten die ingaan op de verschillende en complexe knooppunten die helpen de relatie tussen water en de virtuele wereld te begrijpen. Van monsters van de eerste transoceanische kabels uit het Teylers Museum tot de Atlas zum Kosmos van Alexander von Humboldt. Ook is er documentatie van kunstprojecten, zoals het werk van het Koreaanse collectief Unmake Lab en hun onderzoek Generic Nature. Dit onderzoek betreft de slimme stad Songdo (vlak bij Seoul), de eerste plek ter wereld die wordt beheerst door het internet der dingen, en de schadelijke effecten daarvan op het omliggende landschap.

De onderzoeksruimte zorgt voor een verdere verdieping van de reikwijdte van de tentoonstelling en biedt een moment van reflectie en een manier om een uitgebreider beeld te schetsen van de kwestie. Als aanvulling op de tentoonstelling worden er diverse  gesprekken gevoerd met de kunstenaars en curators Bas Hendrikx en Barbara Cueto. Zo vindt er op 10 maart een Q&A plaats met uitvinder en kunstenaar Ap Verheggen. Daarnaast werken studenten van de masteropleiding Kunst, Cultuur en Erfgoed van Maastricht University aan een projectworkshop die als evenement deel uitmaakt van het randprogramma.

Deze tentoonstelling wordt mede mogelijk gemaakt door het Mondriaanfonds en het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie.

(Engelse tekst)
The Dutch Savannah
An exhibition about water, energy and the infrastructure of the cloud

We live our lives more and more online. Together we produce more and more data. Did you know that the amount of data produced and that therefore needs storing doubles every 18 months? The Netherlands is one of the largest global hubs for data traffic. The infrastructure necessary for all this data, such as tower servers and computer parks, requires huge amounts of water for cooling and electricity for power. This places great demands on our raw materials and has a big impact on our climate.

The exhibition The Dutch Savannah examines this dilemma between the online world and the physical world from various different perspectives. Artists, interest groups, and researchers also explore possible sustainable alternatives. The exhibition comprises various elements such as works of art, research projects, documentaries, and lectures.

Artists

The exhibition includes new work, for instance by Sara Sejin Chang (Sara van der Heide), and work by many highly-praised artists such as Femke Herregraven and the Irish artist Yuri Pattison. Pattison is researching the political consequences of new technologies and the changing nature of the visual culture in the internet era. He won the Frieze Artist Award 2016. This is the first time that his work is being exhibited in the Netherlands. A video piece by Allora & Calzadilla is on show, drawn from the De Domijnen collection.

Artists: Allora & Calzadilla (US/CU), Peter Fend (US), Nicolas Floc’h (FR), Sara Sejin Chang (Sara van der Heide) (NL/KR), Femke Herregraven (NL), Ryan S Jeffery & Boaz Levin (US&DE), Geraldine Juárez (MX/SE), Sam Lewitt (US), Charles Lim (SG), Yuri Pattison (IE), Johan Rosenmunthe (DK), S.K. Ruud & AE (NO), Unmake Lab (KR) en Jura Shust (BY).

Research and in-depth exploration

In addition to works of art, The Dutch Savannah also features extensive research in which documentation and art projects are presented, addressing the relationship between water and the virtual world. Complementing the exhibition, a range of different documentaries will also be screened, and discussions will be held with the artists and curators. In addition, Master’s students of Arts and Heritage at Maastricht University are working on a project workshop, an event that will form part of the fringe programme.