Na 1800
Lijkplanken
Burgemeester Lünenschloss
Kiddoesj-beker
Reliekenkastje Ursulinen
Uitrusting reddingsbrigade
(Liefdes)brievenkoffer
Secret City Sittard-Geleen
Mens en Maas
Lijkplanken
Datering: ca. 1830
Herkomst: Broeksittard, Sittard
Als er vroeger een plank als deze naast de voordeur van een huis stond, dan wist je dat er iemand was gestorven. De symbolen op de planken – een schedel, een zeis, een klok, een open graf – verwijzen allemaal naar de eindigheid van het leven en de dood. Net als de teksten: memento mori is Latijn voor ‘gedenk te sterven’ en hodie mihi, cras tibi betekent ‘vandaag ik, morgen jij’. Dit is een traditie uit het Maas-Rijngebied. Voorbijgangers werden geacht om te bidden voor het zielenheil van de overledene die gedurende drie dagen thuis lag opgebaard. Deze lijkplank – of liekbret – werd gemaakt door timmerman Leinders uit Broeksittard.
Burgemeester Lünenschloss
Datering: 1835
Bestuurders laten zich graag vereeuwigen. Zo ook Hendrik Lünenschloss, koopman en burgemeester van Sittard tussen 1818 en 1824. De Duitse schilder Lambert Hastenrath schilderde hem en zijn vrouw Catharina in 1835, een jaar voor zijn dood. Koning Willem I benoemde Lünenschloss drie jaar na het einde van de Franse tijd tot burgervader van Sittard. Het was daarbij belangrijk dat hij al de nodige bestuurlijke ervaring had, maar ook dat hij hervormd was. Maar een protestantse burgemeester in een katholieke gemeente, dat moest wel voor problemen zorgen. Lünenschloss werd na één termijn dan ook niet meer herkozen.
Kiddoesj-beker
Datering: 1894
Deze zilveren beker speelt een belangrijke rol in het Joodse kiddoesj-ritueel: tijdens de sabbat op vrijdagavond en zaterdagochtend wordt voor aanvang van de maaltijd een zegening – de kiddoesj – uitgesproken over een beker wijn of druivensap. Het opschrift vertelt dat deze beker een geschenk was aan Dr. J. Horowitz ter ere van zijn 25-jarig ambtsjubileum in 1894. Hij was opperrabbijn van de grote Joodse gemeenschap van het Duitse Krefeld. Het is bekend dat er een nauwe relatie bestond tussen de Joodse gemeenschap van Sittard en die van Krefeld. Maar het is onduidelijk hoe de beker in Sittard terecht is gekomen en of dit geschenk vanuit Sittard werd aangeboden.
Een reliekenkastje van de Ursulinen
Datering: Eind 19e eeuw
Herkomst: Basiliek van Onze Lieve Vrouw van het Heilig Hart, Sittard
In dit neogotische reliekenkastje in de vorm van een kerk zie je 23 relieken in metalen houdertjes. Er zit onder andere een reliek in van Maria Magdalena. Relieken zijn stoffelijke resten van heiligen of objecten waar zij mee in aanraking zijn geweest. Deze trokken grote aantallen pelgrims aan. Via de relieken hoopten gelovigen op hulp van een heilige bij bijvoorbeeld de genezing van een ziekte. Dit reliekenkastje komt uit de Basiliek van Onze Lieve Vrouw van het Heilig Hart, die verbonden was aan het Ursulinenklooster. De Sittardse Basiliek werd eind 19e eeuw een belangrijk en populair pelgrimsoord.
Uitrusting van de reddingsbrigade
Datering: ca. 1950
Herkomst: Staatsmijn Emma, Treebeek/Hoensbroek
Werken in de Limburgse steenkolenmijnen was gevaarlijk. Een klein foutje – honderden meters onder de grond – kon al snel fatale gevolgen hebben. Veiligheid stond dan ook hoog in het vaandel. Ging er toch iets mis, dan rukte de reddingsbrigade uit. Deze bestond uit zeer ervaren mijnwerkers uit alle gelederen van het ondergrondse mijnbedrijf: houwers, schietmeesters en opzichters. De leden van de reddingsbrigade waren zeer goed getraind, oefenden regelmatig en waren nooit ouder dan 45 jaar. Bovendien waren ze uitgerust met een speciale uitrusting met een zuurstoffles met 2 à 3 uur aan zuurstof.
(Liefdes)brievenkoffer
Datering: midden 20e eeuw
Deze koffer bevat een schat aan brieven. En geen gewone brieven, maar liefdesbrieven. Wel 600!
Alle brieven zijn rond de Tweede Wereldoorlog geschreven. En ze zijn allemaal geadresseerd aan één Sittardse vrouw: Lies. Zij kreeg brieven van meer dan 40 afzenders. Het zijn vooral Nederlandse mannen, maar ook een Amerikaan en een Duitser. Welke aantrekkingskracht deze Lies op al deze mannen heeft gehad weten we niet meer, maar hij moet enorm groot zijn geweest. Lies bracht heel wat mannen het hoofd op hol.
Secret City Sittard-Geleen
Andrew Brooks & Andy Brydon, 2013
In 2013 onderzochten antropoloog Andrew Brooks en fotograaf Andy Brydon de ‘geheime plekken’ van Sittard-Geleen op aanwijzing van haar inwoners. Op fascinerende manier brachten zij de verborgen schoonheid van de gemeente in beeld. Plekken waar je normaal aan voorbij zou lopen of überhaupt niet mag komen, werden zichtbaar gemaakt voor het publiek.
Foto 1
Marcellinuskerk en Petruskerk.
Lange tijd was de Marcellinus en Petruskerk de enige kerk van Geleen. Dat is nu wel anders. Via de kerk waakte het almachtige goddelijke oog op de gelovigen. In 1840 zag het er even naar uit dat de toenmalige 16e-eeuwse kerk gesloopt zou worden. Maar dat wisten de parochianen te voorkomen. In 1862 werd een nieuw kerkgebouw aangebouwd tegen wat nu het oudste monument van Geleen is: de Gelaender Taore.
Foto 2
Uitzicht vanaf de Sint Petruskerk.
Vanaf de kerktoren van de Sint Petruskerk heb je een geweldig uitzicht over Sittard-Geleen. Zowel in tijd als ruimte, want het uitzicht laat zich lezen als een geschiedenisboek. In de eerste concentrische cirkel ligt de middeleeuwse stad. In de volgende cirkel de 20e-eeuwse stadsuitbreidingen, maar ook de moderne industrie van DSM, Chemelot en Sabic. En kijk je nog verder dan ontvouwt zich een panorama van vele kerktorens. Samen vormen zij een herinnering aan die andere grote macht die de regio ooit beheerste.
Mens en Maas
John Willems, 2015
In dit kunstwerk maakt John Willems uit Stein een verbinding tussen de Maas en de bewoners van de Maaskentj (de inwoners van de dorpen Stein, Elsloo, Meers, Urmond & Berg aan de Maas). De relaties van de Maaskentjers en hun band met het verleden inspireren en voeden deze kunstenaar in zijn werk. De wortels van de bewoners van de Maaskentj gaan terug tot de tijd van de eerste boeren. De duimafdrukken die deze Bandkeramiekers achterlieten op hun potten, komen als motief terug in de ruim 500 kleine duimafdrukken van de bewoners van de beide Maasoevers. Met elkaar vormen de afdrukken een kronkelend spoor in de vorm van de Maas, dat de organisch gevormde zuilen bijeenbrengt.